ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2001-ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος

Φεβρουάριος 2001

“Έχουμε ένα “μοντέλο” πολιτισμού και οργανώσεως της κοινωνίας, πού μπορεί να βοηθήση τον τρόπο διοργανώσεως της Ευρώπης”

Προς

το Χριστεπώνυμον Πλήρωμα

της Εκκλησίας της Ελλάδος

Τέκνα εν Κυρίω περιπόθητα,

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αισθάνεται την ανάγκη να επικοινωνήση μαζί σας, για να ευχαριστήση θερμότατα όλους εκείνους, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή της να υπογράψουν τα έντυπα, ώστε να ενεργοποιηθή το άρθρο 44 του Συντάγματος, προκειμένου ο ελληνικός λαός να αποφανθή για ένα τέτοιο κρίσιμο θέμα, όπως είναι η αναγραφή του θρησκεύματος στα Δελτία Ταυτοτήτων.

Η σημασία αυτού του εγχειρήματος είναι πολυσήμαντη και θα χρειασθή πολύς καιρός, για να μπορέση να ερμηνευθή αναλυτικά. Αλλά και ο τρόπος με τον οποίον προγραμματίσθηκε είναι σημαντικός. Είναι χαρακτηριστικό ότι ούτε ο λαός διχάσθηκε, όπως μερικοί προέβλεπαν, ούτε επεισόδια έγιναν, ούτε και η Ιεραρχία τραυματίσθηκε ως προς την ενότητά της.

Παρακολουθήσαμε όλοι μας αυτόν τον καιρό τις συζητήσεις που έγιναν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και σε άλλους χώρους, γύρω από το βαθύτερο σκοπό όλης αυτής της προσπάθειας. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία, διότι δεν ετέθη μια απλή υπογραφή, αλλά αυτό έγινε “μετά λόγου και γνώσεως”.

Αναλύοντας λίγο αυτήν την άποψη, θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι όλον αυτόν τον καιρό με αφορμή την συλλογή των υπογραφών, έγιναν συζητήσεις για τον ρόλο και την θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην κοινωνία μας· δημοσιεύθηκαν πολλά κείμενα σχετικά με την διατήρηση και την μη αλλοίωση της πολιτιστικής μας παραδόσεως μέσα στην χοάνη της παγκοσμιοποίησης και της νέας τάξης πραγμάτων· έγινε λόγος για τον εγγενή πολιτισμικό λόγο που έχουμε να προσφέρουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση· συζητήθηκε σοβαρά η αρχή των δημοψηφισμάτων και η αρχή της αμέσου δημοκρατίας.

Πρόκειται για ένα ιστορικό επίτευγμα, το οποίο δεν έγινε από της συστάσεως του Ελληνικού Κράτους καί, φυσικά, θα αργήση να επαναληφθή και είναι σημαντικό ότι η Ιερά Σύνοδος ανέλαβε αυτήν την ιστορική πρωτοβουλία.

Έχουμε την βεβαιότητα ότι η κάθε υπογραφή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, αν υπολογισθούν τα όσα αναφέραμε προηγουμένως. Κάθε υπογραφή δηλώνει στην πραγματικότητα ανάληψη προσωπικής ευθύνης και διατύπωση προσωπικού λόγου πάνω στο θέμα που απασχόλησε και απασχολεί την Πατρίδα μας.

Η όλη διαδικασία έγινε μέσα σε εκκλησιολογικά και θεολογικά πλαίσια. Εκκλησιολογικά, γιατί δεν έγινε ανεξάρτητα από το εκκλησιαστικό σύστημα, δηλαδή έγινε κάτω από την πνευματική καθοδήγηση των Μητροπολιτών κάθε Επαρχίας, δεν παραθεωρήθηκε η Εκκλησιαστική μας οργάνωση. Θεολογικά πλαίσια, γιατί προσδιορίσθηκε η μεγάλη σημασία του αποκαλυπτικού λόγου στην ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό, καθώς επίσης δώσαμε μεγάλη σημασία στην ελευθερία, που είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του προσώπου, και φυσικά αποβλέψαμε στο πρόσωπο με όλη την σημασία της λέξεως. Και βέβαια πάνω από όλα, η όλη προσπάθεια δεν έγινε για ιδιοτελείς σκοπούς, αλλά για την διαφύλαξη της ετερότητας της πολιτισμικής μας παραδόσεως που την έχουμε μεγάλη ανάγκη σήμερα, γιατί αυτή δίνει νόημα και λόγο στην ζωή μας, αυτή λογοποιεί και νοηματοδοτεί την ύπαρξή μας.

Η σημερινή Κυριακή, που χαρακτηρίζεται ως Κυριακή της Ορθοδοξίας, μας δείχνει την μεγάλη αξία που έχει η Ορθόδοξη θεολογία και παράδοση για την προσωπική μας ζωή, αλλά και την ζωή και επιβίωση του Γένους μας. Και είναι γνωστόν ότι η Ορθοδοξία δεν συνδέεται με ιδεολογίες, ούτε απλώς με θρησκευτικά συναισθήματα, αλλά με μια ζωή που μεταμορφώνει τον άνθρωπο, ανακαινίζει την κτίση, αλλοιώνει τους κοινωνικούς θεσμούς. Η Ορθοδοξία είναι μια συγκροτημένη Εκκλησία με ολοκληρωμένη εκκλησιαστική και κοινωνική ζωή. Οι Πατέρες της Εκκλησίας αγωνίσθηκαν σθεναρά για την διαφύλαξη όλων των εκκλησιαστικών παραδόσεων, την αναστήλωση των ιερών εικόνων, αλλά και την αναστήλωση του ανθρώπου, που είναι δημιουργημένος κατ’ εικόνα Θεού και δεν πρέπει να υποτάσσεται σε ιδεολογίες, δουλείες και εξαρτήσεις. Στο “Συνοδικό της Ορθοδοξίας” επανειλημμένως γίνεται λόγος για το ότι πρέπει να δίδουμε την ομολογία της πίστεως “κατά τας των αγίων θεοπνεύστους θεολογίας και το της Εκκλησίας ευσεβές φρόνημα”.

Είναι γνωστόν ότι πριν από την αναστήλωση της ιερών εικόνων, που εορτάζουμε σήμερα, προηγήθηκαν προσπάθειες της τότε πολιτικής εξουσίας να εισέλθη αλαζονικά μέσα στον εσωτερικό χώρο της Εκκλησίας, να αλλοιώση τις εκκλησιαστικές παραδόσεις, να επιβάλη διάφορες μεταρρυθμίσεις, ώστε να αποδυναμωθή η επίδραση της Εκκλησίας στο λαό. Αλλά ο λαός, καθοδηγούμενος από τους αγίους Πατέρας, αντιστάθηκε σε όλη αυτήν την εικονοκλαστική κίνηση, και αυτός ο αγώνας συνετέλεσε στο να διατηρηθή η παράδοση, να καλλιεργηθούν οι εκλλησιαστικές τέχνες καί, βεβαίως, να μείνη για πολύ ακόμη καιρό στο προσκήνιο της ιστορίας η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, το λεγόμενο Βυζάντιο. Διάφορες μελέτες που δημοσιεύθηκαν τελευταία απέδειξαν ότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία - Βυζάντιο παρέμεινε ως η μακροβιότερη πρωταγωνιστική δύναμη του δυτικού κόσμου, και αυτό έγινε γιατί στηρίχθηκε στον πολιτισμό, στον οποίον πρωτεύοντα ρόλο διαδραμάτισε η Ορθόδοξη Εκκλησία. Έτσι, το Κράτος διατηρήθηκε με τον πολιτισμό, επέδρασε στους γύρω λαούς με την πολιτισμική αυτή παράδοση καί, το σπουδαιότερο, αυτός ο πολιτισμός παρέμεινε και μετά την πτώση του Βυζαντίου, γιατί η Παράδοση συνδέει το πρόσωπο με την κοινωνία, την ύλη με το πνεύμα, την ιστορία με το έσχατο, τον άνθρωπο με τον Θεό.

Πρέπει να γίνη αντιληπτό ότι η διαγραφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες και ο τρόπος με τον οποίον έγινε, αλλά και τα σχέδια που μερικοί επεξεργάζονται, είναι δηλωτικά της εισελεύσεως μιας άλλης οθνείας δυτικής παραδόσεως στον τόπο μας, ενώ η προσπάθεια της Εκκλησίας γίνεται στην προοπτική της διατηρήσεως της παραδόσεως και προσφοράς αυτής της παραδόσεως στους Ευρωπαίους που την έχουν ανάγκη. Διατρανώνουμε την άποψη ότι έχουμε και εμείς μια παράδοση ζωής, και με την διατήρησή της θα επιζήσουμε. Έχουμε ένα “μοντέλο” πολιτισμού και οργανώσεως της κοινωνίας, που πρέπει να προβληθή, γιατί μπορεί να βοηθήση και τον τρόπο διοργανώσεως της Ευρώπης.

Όπως γνωρίζετε, βρισκόμαστε προς το τέλος της όλης διαδικασίας για την συλλογή υπογραφών, η οποία περατούται την 25η Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και μεγάλη εθνική μας εορτή. Αυτή η ημερομηνία είναι σημαντική, γιατί η Εκκλησία διαφύλαξε αλώβητο το Γένος μας κατά την φρικτή περίοδο της δουλείας. Επομένως, μερικές ακόμη ημέρες απομένουν μέχρι την λήξη αυτής της ιστορικής και σημαντικής προσπάθειας, και γι’ αυτό η Ιερά Σύνοδος παρακαλεί τους Έλληνες πολίτες, οι οποίοι δεν υπέγραψαν ακόμη, να το κάνουν με μεγάλη άνεση, ώστε η φωνή, η οποία μέχρι τώρα ακούστηκε, να δυναμώση ακόμη περισσότερο και να γίνη ισχυρότερη. Παρακαλούμε, όσοι έχετε αποφασίσει να υπογράψετε, να αναζητήσετε τα σχετικά έντυπα, έχοντας υπ’ όψη σας ότι η Ιερά Σύνοδος έλαβε σοβαρές αποφάσεις για την προστασία των ανθρώπων που την εμπιστεύονται και υπογράφουν τα έντυπα αυτά. Θέλουμε να καταστήσουμε σε όλους σας γνωστό, ότι τα έντυπα θα παραμείνουν στην Ιερά Σύνοδο με κάθε ασφάλεια, για διαφύλαξη και διασφάλιση του εμπιστευτικού και προσωπικού χαρακτήρος του όλου εγχειρήματος, ενώ στην Κυβέρνηση θα δοθή βεβαίωση επικυρωμένη από Συμβολαιογράφο, στην οποία θα αναγράφεται μόνο ο συνολικός αριθμός των υπογραφέντων εντύπων.

Με την ελπίδα ότι με την προσπάθεια αυτή την οποία ανέλαβε η Ιερά Σύνοδος θα συνεχίζη να κτυπά η καρδιά του τόπου μας με τους ρυθμούς της παραδόσεώς μας και ότι αυτό θα συντελέση θετικά και στην δική μας ύπαρξη και στην αναζήτηση των άλλων, ευχόμεθα “η Χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και Πατρός και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών”. Αμήν.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών

Χριστόδουλος, Πρόεδρος

Οι Συνοδικοί Αρχιερείς

Ο Αρχιγραμματεύς

ΣΧΌΛΙΟ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ:

Να θυμίσουμε απλώς οτι ο υπουργός που εισηγήθηκε την κατάργηση της αναγραφής του θρησκεύματος απο τις ταυτότητες ήταν ο κ. Σταθόπουλος.Πρίν όμως γίνει υπουργός είχε κάνει ορισμένες μελέτες και ομιλίες που αφορούσαν :

*Την Τροποποίηση του άρθρου του Συντάγματος όσον αφορά τον όρκο που δίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, διότι όπως επισημαίνει, διαφορετικά αποκλείονται έμμεσα οπό το ανώτατο αυτό αξίωμα Έλληνες πολίτες που δεν είναι ορθόδοξοι.

*Την Κατάργηση των διατάξεων του ποινικού κώδικα για την βλασφημία και την καθύβριση του θρησκεύματος.

*Την Διαγραφή της παραγράφου 2 του άρθρου 16 του Συντάγματος όπου αναφέρεται ως αποστολή της Παιδείας εκτός των άλλων είναι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης. Ενώ τάσσεται υπέρ της προαιρετικής διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών, και οι μαθητές να μπορούν να εξαιρεθούν από το μάθημα αυτό εάν δεν θρησκεύονται.

*Την Διαγραφή από το άρθρο 13 του Συντάγματος η αποστροφή ότι ο προσηλυτισμός απαγορεύεται διότι υπάρχοντες νόμοι καλύπτουν το όλο θέμα.

*Την Κατάργηση του ’ρθρο 3 του Συντάγματος για τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας.
πηγή:http://www.apodimos.com/arthra/index_gen22.html
______________________________________
Στις 28 Αυγούστου του 2001 ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλος ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της συλλογής υπογραφών προκειμένου να διενεργηθεί δημοψήφισμα με το αίτημα της προαιρετικής αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες.
3.098.901 συμπολίτες μας (συμπεριλαμβανομένου καιτου σημερινού πρωθυπουργού) ζητούσαν απο την πολιτεία να προχωρήσει στη δημοκρατική διαδικασία του δημοψηφίσματος για αυτό το σοβαρό θέμα.