«The one True Church» («Ἡ μοναδική ἀληθινή ἐκκλησία»)
Ἀρχιμ. Σαράντη Σαράντου
Ἐφημερίου Ἱ.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀμαρουσίου
Ἡ παραπάνω ἐπικεφαλίδα δεσπόζει στήν ἱστοσελίδα τοῦ Βατικανοῦ www.domusdei.org/2007/07/10/the-one-true-church/.
Σέ τέσσερις σελίδες ὁ Πάπας Βενέδικτος XVI μέ τό παραπάνω ἄρθρο του προκαλεῖ. Μοναδική πραγματική Ἐκκλησία θεωρεῖ τήν παπική, ἐνῷ τίς ἄλλες, τήν ὀρθόδοξη καί τίς προτεσταντικές, ἐλλειμματικές. Ἐπαναλαμβάνει θέσεις καί πεποιθήσεις πού εἶχε δημοσιεύσει τό 2000 στό δεκαεξασέλιδο κείμενο Dominus Jesus ὡς καρδινάλιος Γιόσεφ Ράτσινγκερ. Οἱ μή παπικές ἐκκλησίες εἶναι ἐλλειμματικές, ἐπειδή δέν ἀναγνωρίζουν τήν ἐξουσία του ὡς πάπα μαζί καί τό πρωτεῖο του. Δέν τόν ἀναγνωρίζουν ὡς πρῶτο διάδοχο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ἐκ τοῦ ὁποίου (πάπα) ἀπορρέει κάθε ἐκκλησιαστικός θεσμός καί ἐκ τῆς ἀναγνωρίσεως τοῦ ὁποίου κάθε ἄλλος Ἐπίσκοπος νομιμοποιεῖ τήν ἀρχιερωσύνη του καί τό ποιμαντικό ἔργο του. Ὡστόσο, ὑποστηρίζει τό Βατικανό, ὅτι ὁ οἰκουμενικός διάλογος παραμένει μιά ἀπό τίς προτεραιότητες, ἔχει ὅμως σημασία σέ ὁποιοδήποτε εἶδος διαλόγου οἱ μετέχοντες νά εἶναι σαφεῖς σέ ὅ,τι ἀφορᾷ τήν ταυτότητά τους.
Τί σημαίνει «σέ ὁποιοδήποτε εἶδος διαλόγου οἱ μετέχοντες νά εἶναι σαφεῖς σέ ὅ,τι ἀφορᾷ τήν ταυτότητά τους»;
Ἀπάντηση Πάπα πρός Βαρθολομαῖο
Ταπεινῶς φρονοῦμε ὅτι ὅλα τά δημοσιευόμενα στήν παραπάνω βατικάνεια ἱστοσελίδα μέ κορυφαία διατύπωση τήν ἀμέσως παραπάνω, ἀποτελοῦν οὐσιαστικά ἀπάντηση τοῦ πάπα Βενεδίκτου στήν πρόσκληση πού τοῦ ἔκανε ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ζητώντας του νά βρεθοῦν μαζί στή Ραβέννα, τό φθινόπωρο τοῦ 2007 καί ἀπό κοινοῦ νά ἐγκαινιάσουν τή νέα περίοδο τοῦ οἰκουμενιστικοῦ διαλόγου ἀνάμεσα στούς παπικούς καί τούς ὀρθοδόξους.
Συναντήσεις: Βενεδίκτου – Βαρθολομαίου, Χριστοδούλου - Βενεδίκτου
Ἡ ἀπάντηση αὐτή ἔρχεται μετά ἀπό τίς προηγηθεῖσες δύο συναντήσεις α) Πάπα Βενεδίκτου XVI καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στό Φανάρι καί β) Πάπα Βενεδίκτου XVI καί Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου στό Βατικανό.
Καί στίς δύο συναντήσεις ἦταν ὁλοφάνερη ἡ βαθειά καί καλή θέληση τῶν ὀρθοδόξων ἡγετῶν γιά ἕνα εἰλικρινῆ διάλογο ἀγάπης, πού ἀσφαλῶς ἀποσκοπoῦσε στήν ἐν Κυρίῳ ἑνότητα. Ἀρχοντικές, εὐγενεῖς, χριστιανικές προσφωνήσεις πρός τόν πάπα πού ἔδειχναν τίς ἀληθινές προθέσεις τῶν ὀρθοδόξων ταγῶν, τοὐλάχιστον κατ’ ὄψιν, γιά μιά ἐν ἀληθείᾳ (ἤ ἐν ἀφελείᾳ) προσέγγιση. Τά κοινά ἀνακοινωθέντα ἀπηχοῦσαν τίς καλές προθέσεις τῶν δύο μερῶν - «ἐκκλησιῶν» γιά τήν ἐν Χριστῷ διακοινωνία.
Κοινές διακηρύξεις
Ἡ κοινή Διακήρυξη μεταξύ πάπα Βενεδίκτου XVI καί Πατριάρχου Βαρθολομαίου στίς 30 Νοεμβρίου 2006 στό Φανάρι, συντεταγμένη ἀπό Φαναριώτικη γραφίδα φαίνεται ἄψογη ἀπό πλευρᾶς ἐπικοινωνιακῆς. Ἐπιδιώκει ...ἄριστες ἀνθρώπινες σχέσεις. Ἄν διαβάσει κανείς προσεκτικά τήν «κοινή» διακήρυξη πάπα καί Πατριάρχη τῆς 30ης Νοεμβρίου 2006, θά καταλάβει ἀμέσως ὅτι ὅλο τό κείμενο μαζί μέ τά ἁγιογραφικά χωρία πού ἔχουν ἐπιλεκτικά χρησιμοποιηθεῖ, προέρχονται ἀπό συγγραφέα βαπτισμένο καί μυρωμένο, γεμᾶτο ἀπό ἀνθρώπινη καλωσύνη καί χριστιανική ὄντως ἀρχοντική ἀγάπη, πού πραγματικά ἐκφράζουν τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαῖο. Ὅμως ἀφ’ ἑνός μέν ἀπευθύνονται σέ τοῖχο κεκονιαμένο, σέ αὐτιά θεόκλειστα, σέ παγιωμένη δαιμονική ἀδιαλλαξία, ἀφ’ ἑτέρου δέ εἶναι ἐκτός ἀπό τό πνεῦμα τῶν ὁμολογητῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν διαδόχων τους. Εἶναι ἔξω ἀπό τή νοοτροπία τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἑπτά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, πού δέ θέλουν συμπροσευχές μέ τούς αἱρετικούς οὔτε πολλές πολλές σχέσεις μαζί τους. Γνωρίζουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες πολύ καλά τίς ἀποκλίσεις τῶν παπικῶν σέ ὅλα τά θεολογικά ζητήματα καί κατ’ ἐπέκταση σ’ ὅλο τό διαμορφούμενο ἦθος τῶν πιστῶν. Ἐλλειμματική ἡ δογματική διδασκαλία τοῦ Βατικανοῦ, ἀλλοιωμένη καί ἡ ποιότητα τοῦ ἤθους τῶν πιστῶν. Ἡ παπική παναιρετική λύμη μολύνει ὅλο τό σῶμα τῶν πιστῶν, τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί τό μετατρέπει σ’ ἕνα ἐγκόσμιο μόνο ὀργανισμό ἐνδοκοσμικῶν ἰδιοτελῶν δραστηριοτήτων.
Παπικό πρωτεῖο καί ἀλάθητο, βάπτισμα μέ ραντισμό, δηλαδή μή βάπτισμα, Filioque, χρήση ἀζύμων στή θεία Κοινωνία, καθαγιασμός τῶν Τιμίων Δώρων μόνο μέ τά Κυριακά λόγια καί ὄχι μέ τήν ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καθαρτήριο πῦρ, ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν ἀπό τίς περισσεύουσες ἀξιομισθίες τῶν Ἁγίων, ἄσπιλη σύλληψη τῆς Θεοτόκου καί κυρίως ἄρνηση (μή ἀποδοχή) τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀποδοχή τῆς σωτηρίας μόνο μέσῳ κτιστῆς χάριτος δηλαδή ἀποδοχή τῆς ἀνθρώπινης μόνο ἐξέλιξης, κλπ, ἀποτελοῦν τίς παπικές κακοδοξίες, πού οἱ Ὀρθόδοξοι δέν μποροῦν νά παραθεωρήσουν. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν καί τίς θεμελιώδεις αἰτίες, μαζί μέ τήν παπική Ἱερά Ἐξέταση, πού ἐξώθησαν τούς Εὐρωπαίους στήν ἀθεΐα μέ κυρίαρχο σύνθημα μερικῶν γενεῶν «the God is dead» (Ὁ Θεός εἶναι νεκρός).
Ἡ κοινή Δήλωση τοῦ πάπα Βενεδίκτου XVI καί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστόδουλου διαπνέεται ἀπό πνεῦμα κοινῆς ἀγωνίας γιά τό σύγχρονο κόσμο μέ κύριο στόχο τόν ἐπανευαγγελισμό τῆς Εὐρώπης μέ δεδομένη τήν ἱστορική προϋπόθεση ὅτι οἱ ρίζες τῆς Εὐρώπης εἶναι Χριστιανικές. Ἡ Βατικάνεια ὅμως παναιρετική πονηρία κατάφερε νά ἀποσπάσει τήν ὑπογραφή τοῦ Μακαριωτάτου σχεδόν σέ ἄρνηση τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ἀφοῦ ὁ Μακαριώτατος ὁμολόγησε ἀποδοχή τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου.
Ὁ πάπας ζητεῖ ὑποταγή τῶν «ἐλλειμματικῶν» Ὀρθοδόξων στήν ἐξουσία του.
Τό πρόσφατο δημοσίευμα τοῦ πάπα τῆς 10ης Ἰουλίου 2007 δείχνει νά ἀγνοεῖ τίς πρόσφατες καλές μέχρι καί ἐνδοτικές προθέσεις τῶν ὀρθοδόξων ἡγετῶν καί κατ’ οὐσίαν ζητεῖ πλήρη ὑποταγή στό παπικό πρωτεῖο.
Ἡ ἁπλῆ πανανθρώπινη λογική εὔκολα ἀντιλαμβάνεται, ὅτι ὁ διάλογος, στόν ὁποῖο θέλει τό Βατικανό νά συμμετάσχει μετά τῶν Ὀρθοδόξων, εἶναι ἕνας ἄνισος διάλογος μέ ἀπερίφραστο (ἀδιαπραγμάτευτο) τό παπικό πρωτεῖο ἀπό τή μιά μεριά καί τή συνοδική καί δημοκρατική ὀρθόδοξη διαλεκτική ἀπό τήν ἄλλη. Δύο μεγέθη ἄνισα καί μάλιστα ἀντίθετα.
Κάθε καλοπροαίρετος καί ἀντικειμενικός ἀναγνώστης τῶν παπικῶν ἀποφάσεων τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου, πού μιλοῦν γιά ἀνοίγματα ἀγάπης καί διαλόγου πρός τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, εὔκολα καταλαβαίνει τήν παπική προπαγάνδα, πού ἀποσκοπεῖ καί μόνο στήν ὑποταγή τῶν ὀρθοδόξων στήν παπική ἀπολυταρχία. Αὐτές εἶναι καί οἱ ἐκτιμήσεις τοῦ Π. Τρεμπέλα πού σχολιάζει τή Β΄ Βατικανή Σύνοδο ἕνα ἔτος μετά τό τέλος της, δηλαδή τό 1966 καθώς ἐπίσης καί τοῦ ἀρχιμ. π. Σπυρίδωνος Μπιλάλη πού κάνει ἐκτενῆ ἀναφορά στή Β΄ Βατικανή.
Ὁ Βενέδικτος πολυβολεῖ ἄνανδρα τόν ἄρρωστο Χριστόδουλο καί τόν ἀπειλούμενο Βαρθολομαῖο
Ἐπίσης πρέπει νά λάβουμε ὑπ’ ὄψιν ὅτι οἱ παπικές δηλώσεις τῆς 10ης Ἰουλίου 2007 ἔρχονται ἀσφαλῶς προγραμματισμένα σέ μιά χρονική στιγμή, πού ὁ μέν Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν κ. Χριστόδουλος «φίλος τοῦ Πάπα», «ἄρτι» ἀφιχθείς ἐκ τοῦ Βατικανοῦ, εἶναι σοβαρά ἀσθενής, ὁ δέ ἐπίσης «φίλος» τοῦ Ποντίφικος Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἀπειλεῖται ἀπό Τουρκικές ὀργανώσεις μέ δολοφονία. Εἶναι συμπτώσεις αὐτές; Ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι εἶναι συμπτώσεις, ἀσφαλῶς καί μποροῦν νά προστεθοῦν κάποιες διορθωτικές γραμμές στίς παπικές ἱστοσελίδες ἤ νά γραφοῦν κάπου ἀλλοῦ εὔσχημα δημοσιεύματα πού νά δείχνουν ἔστω καί ἀμυδρά τή διάθεση φιλίας πρός τούς ἀνωτέρω ὀρθοδόξους ταγούς.
Θά μποροῦσε ἀσφαλῶς ὁ «φίλος» Ποντίφηκας νά ἐκφράσει τή συμπάθειά του πρός τούς ἐν περιστάσει ὄντας «ἀδελφούς» του Χριστόδουλο καί Βαρθολομαῖο καί νά μή ρίξει βολές σέ μιά εὐαίσθητη περίοδο τῆς ζωῆς τους, ἄν ἤθελε εἰλικρινά νά συνεχιστεῖ ὁ μεταξύ τους διάλογος.
Εἰλικρινά, ἄς μᾶς συγχωρέσει ὁ Θεός, ἄν τά σχόλιά μας αὐτά εἶναι πέραν τῆς χριστιανικῆς ταπεινώσεως καί ἀγάπης. Ἀποσκοποῦν ὅμως στή μή παραπλάνησή μας ἀπό τήν αἱρετική συμπεριφορά, τήν αἱρετική νοοτροπία καί τή διαχρονικά ἐγνωσμένη παπική ἀντίθεη «θεολογία».
Δέν ἔχει συναντήσει ὁ πάπας Ὀρθοδόξους ταγούς μέ πνεῦμα ἡγεμονικό καί ἀκατολίσθητο.
Βέβαια στήν παροῦσα παπική πρόκληση ἔχει φθάσει ὁ πάπας, γιατί δέν ἔχει ἀντιμετωπίσει ἕνα σταθερό ὀρθόδοξο καί ἀκατολίσθητο ἔδαφος. Ἔχει εἰσπράξει ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου κυρίως, τήν ὀρθόδοξη ἐνδοτικότητα ὄμορφα ντυμένη μέ τά στολίδια τοῦ ἀγαπισμοῦ καί τοῦ ἑνωτισμοῦ. Πολλάκις οἱ ὀρθόδοξοι πού μετέχουν στούς οἰκουμενιστικούς διαλόγους διατείνονται, ὅτι δίνουν ὀρθόδοξη μαρτυρία γιά διαφωτισμό καί ἐπιστροφή τῶν αἱρετικῶν παπικῶν στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Ἡ ἱστορία ὅμως ἀποδεικνύει τά ἀντίθετα. Οἱ Ὀρθόδοξοι ἐκπρόσωποι κάθονται νά συζητήσουν μέ ἄνισες καί τονισμένες ἐκ μέρους τῶν παπικῶν τίς παπικές ἀξιώσεις, μέ κύρια ἀξίωση τό παπικό πρωτεῖο.
Ὁ κοινός διάλογος παπικῶν καί ὀρθοδόξων ἔχει καταφέρει μέχρι τώρα, ἐπηρεασμένος ἀπό τίς παπικές ἀποφάσεις τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου, νά τονίσει τά ἑνοῦντα (ὅσα ἑνώνουν) τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τούς παπικούς. Οἱ παπικοί, ἀποσκοπώντας στήν ἐξίσωσή τους μέ τή Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ (μᾶλλον τήν ὑποταγή τῶν Ὀρθοδόξων στούς παπικούς) κατάφεραν νά σύρουν τούς δικούς μας ὀρθοδόξους ἐκπροσώπους στίς δικές τους θέσεις:
Τά λάφυρα τοῦ Παπισμοῦ
· Πέτυχαν τήν ἄρση τῶν ἀναθεμάτων, χωρίς νά ἔχουν ἀρθεῖ οἱ πολύ σοβαρές δογματικές διαφορές.
· Ἀκολούθησε (7-12-1965), κατόπιν μυστικῶν συννενοήσεων, ἄρσις τῶν ἀναθεμάτων καί ἀπό τίς δύο πλευρές. Γιά νά εἴμαστε ἀκριβεῖς «δέν συμμετεῖχε ὁλόκληρος ἡ Ὀρθοδοξία, ἀλλά μόνον τό Φανάρι» (π. Ἰ. Ρωμανίδης). Μετά τήν ἄρση τῆς ἀκοινωνησίας τό Βατικανό, σέ ἐφαρμογή τῆς ἀποφάσεώς του περί ἀναγνωρίσεως τῶν μυστηρίων τῶν Ὀρθοδόξων, παρακινεῖ τούς παπικούς νά μετέχουν τῶν Μυστηρίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐνῷ μέ τήν ἀνοχή τῶν ὀρθοδόξων ἐπισκόπων τοῦ ἐξωτερικοῦ πολλοί ὀρθόδοξοι κοινωνοῦν σέ παπικούς ναούς.
· Τόν Ἰούνιο τοῦ 1993 στό Balamand τοῦ Λιβάνου ἡ Ζ΄ Ὁλομέλεια τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς Θεολογικοῦ Διαλόγου μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν Ὀρθοδόξου καί Ρωμαιοκαθολικῆς ὑπέγραψε ἕνα ἐπαίσχυντο κείμενο, στό ὁποῖο μεταξύ ἄλλων διακηρύσσεται ὅτι «αὐτό πού ὁ Χριστός ἐνεπιστεύθη στήν Ἐκκλησία του - ὁμολογία τῆς ἀποστολικῆς πίστεως, συμμετοχή στά ἴδια μυστήρια, πρό πάντων στήν μοναδική ἱερωσύνη ... ἀποστολική διαδοχή τῶν Ἐπισκόπων - δέν δύναται νά θεωρῆται ὡς ἡ ἰδιοκτησία τῆς μιᾶς μόνον ἀπό τίς Ἐκκλησίες μας. Στό πλαίσιο αὐτό εἶναι προφανές ὅτι κάθε εἴδους ἀναβαπτισμός ἀποκλείεται». Ἑπομένως, κατά τή Ζ΄ συνέλευση παπικῶν καί ὀρθοδόξων, στίς 23-6-1993 στό Balamand διακήρυξαν καί τά δύο μέρη κοινή ἱερωσύνη, ἀποστολική διαδοχή, ἰσόκυρο βάπτισμα καί κοινή θεία εὐχαριστία. Πρόκειται γιά ἐξίσωση τῶν Ὀρθοδοξων μυστηρίων μέ τά μυστήρια τῶν αἱρετικῶν Παπικῶν.
· Στίς κατά καιρούς ἐπισκέψεις προκαθημένων μέ ἄνεση ἀντηλλάγησαν προσφωνήσεις πού ἀποκαλοῦν τόν Πάπα Ἁγιώτατο Ἐπίσκοπο Ρώμης, ἐνῷ δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τούς πρώτους ἁγιωτάτους ἐπισκόπους Ρώμης. Πῶς εἶναι δυνατόν ὁ παναιρετικός ποντίφηκας νά σφετερίζεται τόν τόσο ἅγιο τίτλο τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης καί ἐμεῖς νά τό δεχόμαστε;
· Χωρίς νά λυθεῖ τό πρόβλημα τῆς Οὐνίας, ἡ Η΄ Συνέλευση τῆς Βαλτιμόρης τό 2000 κήρυξε τήν ἐπανέναρξη τοῦ Διαλόγου Παπικῶν καί Ὀρθοδόξων μέ τήν ἀπαίτηση νά μετέχουν στό διάλογο καί ἐκπρόσωποι τῶν Οὐνιτῶν. Καίτοι οἱ ὀρθόδοξοι στή Γ΄ Πανορθόδοξη Σύνοδο εἶχαν δηλώσει ὅτι Οὐνία καί διάλογος εἶναι ἀσυμβίβαστα, ἔγιναν ὅμως μεταγενέστερα ἀνεπίτρεπτες ὑποχωρήσεις στή βούληση τοῦ Βατικανοῦ.
Εἶναι σκανδαλώδης ἡ παπική παρέμβαση στό ἔργο τῆς μικτῆς ἐπιτροπῆς τοῦ διαλόγου, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας ναυάγησε ὁ διάλογος στή Βαλτιμόρη. Ἐξ ἄλλου ὁ πάπας Βενέδικτος XVI μέ ἐπιστολή του πρός τόν Οὐνίτη Ἀρχιεπίσκοπο τῆς Οὐκρανίας Λιουμπομίρ Χούζαρ ἐγκωμίασε τούς ἀγῶνες τῶν Οὐνιτῶν σ’ αὐτή τή χώρα. Ὁ ἴδιος πάπας συνεργάστηκε μέ τόν Οὐνίτη ἐπίσκοπο Γρατιανουπόλεως πού ἐργάζεται στόν Ἑλληνικό χῶρο ὑπέρ τῆς Οὐνίας. Εἶναι γνωστό ἐπίσης ὅτι μέσα στήν Ἀθήνα ἐκτός ἀπό τό Λατῖνο ἐπίσκοπο Ἀθηνῶν καί τό Νούντσιο τοῦ πάπα, ἀναπτύσσει παράλληλη παπική δραστηριότητα καί ὁ προαναφερθείς Οὐνίτης ἐπίσκοπος.
Οἱ Ἱεροί Κανόνες γιά τή στάση ἔναντι τῶν αἱρετικῶν
Ἀσφαλῶς ὅμως δέν μπορεῖ ἡ αὐθεντία ὁποιουδήποτε νά ὑπερβεῖ ἤ νά παρακάμψει τήν ἁγιοπνευματική αὐθεντία τῶν Ἱερῶν Κανόνων:
Ὡς πρός τά μυστήρια: «Ἐπίσκοπον, ἤ πρεσβύτερον, αἱρετικόν δεξαμένους βάπτισμα, ἤ θυσίαν, καθαιρεῖσθαι προστάττομεν. Τίς γάρ συμφώνησις Χριστῷ πρός Βελίαρ; ἤ τίς μερίς πιστῷ μετά ἀπίστου;» (46ος Ἀπ. Κανών)
Ὡς πρός τίς συμπροσευχές:
Ἐρώτησις Θ΄ Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας (ἐν. ἀν. σελ 670): Εἰ ὀφείλει Κληρικός εὔχεσθαι, παρόντων Ἀρειανῶν, ἤ ἄλλων αἱρετικῶν; ἤ οὐδέν αὐτόν βλάπτει, ὁπόταν αὐτός ποιῇ τήν εὐχήν, ἤγουν τήν προσφοράν;
Ἀπόκρισις: Ἐν τῇ θείᾳ ἀναφορᾷ ὁ Διάκονος προσφωνεῖ πρό τοῦ ἀσπασμοῦ. «Οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε» Οὐκ ὀφείλουσιν οὖν παρεῖναι, εἰ μή ἄν ἐπαγγέλλωνται μετανοεῖν καί ἐκφεύγειν τήν αἵρεσιν.
Ἑρμηνεία: …ἀποκρίνεται, ὅτι ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἱερουργίας ὁ Διάκονος φωνάζει νά ἔκβουν ἔξω τοῦ ναοῦ ὅσοι εἶναι Κατηχούμενοι, λέγων· Ὅσοι Κατηχούμενοι προέλθετε (τοῦτο γάρ δηλοῖ τό, οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε). Ἀνίσως λοιπόν ὅσοι εἶναι Κατηχούμενοι δέν συγχωροῦνται νά σταθοῦν ἐν τῷ καιρῷ, ὅταν γίνεται ἡ θεία Λειτουργία, πόσῳ μᾶλλον αἱρετικοί; ἔξω μόνον, ἄν ὑπόσχωνται νά μετανοήσουν καί νά φύγουν ἀπό τήν αἵρεσιν· πλήν καί τότε πάλιν δέν πρέπει νά ἀφήνωνται μέσα εἰς τόν ναόν, ἀλλά νά στέκωνται ἔξω μέ τούς Κατηχουμένους. Εἰ δέ τοιουτοτρόπως δέν ὑπόσχονται, οὐδέ μέ τούς Κατηχουμένους συγχωροῦνται νά στέκουν, ἀλλά νά ἀποδιώκωνται κατά τόν Βαλσαμώνα.
Κανών ς΄ τῆς ἐν Λαοδικείᾳ (ἐν.ἀν. σελ. 422): Περί τοῦ μή συγχωρεῖν τοῖς αἱρετικοῖς εἰσιέναι εἰς τόν οἶκον τοῦ Θεοῦ, ἐπιμένοντας τῇ αἱρέσει.
Ταπεινῶς φρονοῦμε ὅτι ἔχουμε ὅλο τό δικαίωμα ὡς ὀρθόδοξοι ποιμένες καί ὡς ὀρθόδοξοι πιστοί νά μή λάβουμε ὑπ’ ὄψιν τά τοῦ Balamand, ἀφοῦ εἶναι νεοεποχίτικες φτηνές κατασκευές, ἄσχετες μέ τή συνολική ἀποστολική καί ἁγιοπατερική πίστη, ἐμπειρία καί ποιμαντική. Δέν εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά κάνουμε ὑπακοή στήν ἀνυπακοή.
Δέ θά ἦταν ἄσχετο στήν παροῦσα συνάφεια νά γίνει λόγος καί γιά μιά ἄλλη παράμετρο τῶν σχέσεων Ὀρθοδοξίας Βατικανοῦ, πού ἀποσκοπεῖ ἐπίσης στήν ὑποταγή τῆς Ὀρθοδοξίας στόν «ἀλάθητο» Πάπα, μέσῳ τῆς Θείας Λατρείας. Πρόκειτε γιά τή λεγόμενη «Λειτουργική μεταρρύθμιση» ἤ «ἀνανέωση».
Παπική λειτουργική Μεταρρύθμιση μετά τή Β΄ Βατικάνειο Σύνοδο
Τήν ἴδια περίπου ἡμερομηνία, πού ὁ Πάπας δημοσίευσε τό προαναφερθέν ἄρθρο του «The one true church» δημοσιεύθηκαν στίς 7-7-2007 στήν ἱστοσελίδα τοῦ Πάπα Βενεδίκτου XVI πού ἔχει τήν ὀνομασία Domus Dei Motu Proprio Benedict XVI οἱ σύγχρονες ἀπόψεις τοῦ Βατικανοῦ, (δηλ. τοῦ Πάπα Βενεδίκτου), πάνω στή Λατρεία. Συνεχίζεται φυσικά ἡ μεταρρυθμιστική ἐκκοσμικευτική νοοτροπία, πού διέπει ὅλους τούς ἄξονες καί ὅλες τίς συνιστῶσες τῆς παπικῆς λατρείας. Ἀσφαλῶς καί δέν μπορούσαμε νά ἀναμένουμε κάποια ἄλλη νοοτροπία στήν ἔκφραση τοῦ κράτους τοῦ Βατικανοῦ, πάνω σέ θέματα λατρείας. Πῶς μπορεῖ ἕνα κράτος κοσμικό νά ἔχει καί νά ἀναπτύσσει ἀληθινή λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ;
Μέσα στίς περίπου δεκαέξι σελίδες πού δίνουν ὁδηγίες στούς ἐπισκόπους καί κληρικούς γιά τό πῶς θά τελοῦν τή λατρεία, ἀναμειγνύεται ἡ παρελθοντική παπική παραδοσιακότητα μέ τό ρυθμιζόμενο ἀπό τόν πάπα ἐκσυγχρονισμό. Τό παπικό ἀλάθητο προσπαθεῖ νά ἐναρμονίσει τήν παράδοση μέ τόν ἐκσυγχρονισμό στή λατρεία. Αὐτόνομα οὑμανιστικά δομικά στοιχεῖα ἀνακατεμένα μέ διανοητικά κριτήρια δίνουν τίς κατευθύνσεις τῆς σημερινῆς παπικῆς λατρείας. Ὁμολογῶ εἰλικρινά ὅτι δέν μπόρεσα νά καταλάβω ἀκριβῶς τίς ἐπί μέρους συνιστῶσες, πού συνδεόμενες, μποροῦν νά δομήσουν τήν παπική λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ἴσως ἐπειδή εἶμαι ἐντεταγμένος στήν «ἐλλειμματική ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» γιαυτό καί δέ μπορῶ νά κατανοήσω τίς δυναμικές, τούς ὅρους καί τίς προϋποθέσεις δομῆς τοῦ οἰκοδομήματος τῆς παπικῆς λατρείας.
Ἡ δική μας λειτουργική ἀνανέωση ἄμεσα καί ἔμμεσα ἐπηρεασμένη ἀπό τήν παπική
Δυστυχῶς ὅμως κατάλαβα κάτι ἄλλο: ὅτι καί ἡ δική μας λειτουργική ἀνανέωση ἤ ἀναγέννηση ἐπηρεάζεται ἀπό τή λειτουργική μεταρρύθμιση τοῦ παπισμοῦ, ἡ ὁποία λειτουργική μεταρρύθμιση τῆς Β΄ Βατικανῆς Συνόδου ἐπηρεάζει ὅλο τό Motu Proprio τοῦ Βενέδικτου XVI. Γιά ἄλλη μιά φορά διαπιστώνω, ἀλίμονο, ὅτι δέν εἶναι δυνατό νά ὑπάρχει στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας Συνοδική Ἐπιτροπή Λειτουργικῆς ἀναγέννησης, ἐπιτροπή πού ὄχι μόνο θυμίζει λειτουργική μεταρρύθμιση τῆς Β΄ Βατικανῆς ἀλλά καί ἐπηρεάζεται ἄμεσα ἤ ἔμμεσα ἀπό τά κινήματα τοῦ κοσμικοῦ κράτους τοῦ Βατικανοῦ ἀλλοιώνοντας τήν ἐν Χριστῷ λατρευτική ζωή.
Ἀριστουργηματικό πόνημα τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου «Περί τῶν αἰτίων τοῦ σχίσματος»
Ἴσως οὔτε ἕνας ἐκ τῶν ὀρθοδόξων ἐκπροσώπων στούς διαλόγους δέν ἔχει καταδεχθεῖ νά μελετήσει, τό ἐξαίρετο πόνημα τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρός ἡμῶν Νεκταρίου «Περί τῶν αἰτίων τοῦ Σχίσματος». Πρόσφατα, τό 2006, τό ἐπανεξέδωσε ὁ ἐκδοτικός οἶκος Νεκταρίου Παναγοπούλου. Δεκαεπτά χρόνια ἀφιέρωσε ὁ σύγχρονός μας Ἅγιος ἀπό τή ζωή του, γιά νά συγκεντρώσει ἄφθονο ἱστορικό, ἁγιογραφικό καί θεολογικό ὑλικό, γιά νά ἀποδείξει ἀδιαμφισβήτητα τήν παπική πλάνη σ’ ὅλο τό εὖρος, μῆκος καί βάθος της. Ὁ τόσο καλοκάγαθος, ὁ ἀφανάτιστος, ὁ πραΰτατος καί ὑπεύθυνος ποιμένας αἰσθανόταν ἀδυσώπητο τό ποιμαντικό χρέος νά ἐνημερώσει τό χριστεπώνυμο πλήρωμα πάνω στή μεγάλη πλάνη πού ὁδήγησε καί ὁδηγεῖ ἡ παναίρεση τοῦ παπισμοῦ. Ξεκινάει τή μελέτη του ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἀπό τό 2ο μ.Χ. αἰῶνα γιά νά ἀποδείξει μέ ἀδιάσειστα ντοκουμέντα ἁγιογραφικά καί ἱστορικά, ὅτι ἡ πλάνη ἀρχίζει ἀπό τή ρίζα τοῦ παπισμοῦ, ἀπό τότε πού κάποιοι ἐπίσκοποι τῆς Ρώμης, ἐπηρεασμένοι ἀπό τή μεγαλόδοξη συμπεριφορά τῶν ἡγεμόνων τῆς βασιλεύουσας Ρώμης, θέλησαν ἀναλογικά νά κατοχυρώσουν τήν ἐξουσιαστική τους βούληση πάνω σ’ ὅλη τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἀπ. Πέτρος δέν ὑπῆρξε ποτέ ἐπίσκοπος Ρώμης, οὔτε ποτέ ὑπῆρχε πρωτεῖο ἐξουσίας ἐπί τῶν ἄλλων Ἁγίων Ἀποστόλων. Ὁλόκληρο τό παπικό πρωτεῖο βασίζεται στό μῦθο, στήν αὐθαίρετη καί ἀναπόδεικτη ὑπόθεση, ὅτι ὁ πάπας εἶναι διάδοχος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, στόν ὁποῖο κατά τήν ἐξουσιαστική κοσμική ἀντίληψη τῶν παπῶν πρέπει νά ὑποταχθεῖ καί νά ὑπακούει ὅλη ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Στίς 300 σελίδες τοῦ πρώτου τόμου καί στίς 200 σελίδες τοῦ δεύτερου τόμου ἐξαντλητικά ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἀναλύει ὅλες τίς παραμέτρους πού συνέστησαν τά αἴτια τοῦ σχίσματος καί τίς ἐπιπτώσεις του στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί κατ’ ἐπέκταση σ’ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη.
Ὁλοφώτεινο μυαλό, χωρίς μάταιους λογισμούς, ὁλοκάθαρη ψυχή χωρίς ἴχνη ἐμπαθείας ὁ ἅγιος Νεκτάριος μέ τήν ὑψηλή διάκριση ἑνός πολυτάλαντου ἐν τῷ κόσμῳ Ἁγίου, προικισμένος μέ πλουσιώτατη νηπτική καί ποιμαντική ἐμπειρία κατανοεῖ τό μέγεθος τοῦ παναιρετικοῦ παπικοῦ κινδύνου καί θέλει μέ τή μελέτη του αὐτή νά προστατεύσει τό ποίμνιό του καί ἀπό τίς ἄλλες πλᾶνες, τίς ἄλλες αἱρέσεις πού ἔτσι καί ἀλλιῶς ἐμπεριέχονται στόν παπισμό. Ἀφοῦ τόσο ἐπισταμένως ἀσχολήθηκε νά ἀναλύσει τίς ὕπουλες προθέσεις καί τίς κακόδοξες θέσεις τοῦ Βατικανοῦ, ἀσφαλῶς μπορεῖ νά δομήσει ὀρθόδοξα θεμέλια, ὀρθόδοξη παιδεία καί ἀποστροφή ἀπό τήν παναίρεση τοῦ Παπισμοῦ.
Ὅμοιος στήν ἁγιότητα καί ποιμαντική ἐργασία ὁ π. Ἰουστῖνος Πόποβιτς
Τήν ἴδια περίπου ἐποχή σημειωτέον ἕνας ἄλλος ὀρθόδοξος πνευματικός πατέρας, ὁ Σέρβος πανεπιστημιακός διδάσκαλος καί ἱερωμένος π. Ἰουστῖνος Πόποβιτς αἰσθάνεται τό ἴδιο ἀκριβῶς ποιμαντικό χρέος, νά ἀναλύσει εἰς βάθος τό κακό καί τήν ἀλλοτρίωση πού ἐπέφερε ἡ παπική παναίρεση στά μυαλά, στίς καρδιές, στίς κοινωνίες καί στόν πολιτισμό τῶν Εὐρωπαίων. Πίστευε ὁ θεοφώτιστος γέροντας π. Ἰουστῖνος Πόποβιτς, ὅπως καί ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὅτι, διδασκόμενη ἡ ὀρθόδοξη πίστη, θεραπεύει ριζικά τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἑωσφορική ἔπαρση τοῦ ὑπερανθρώπου πού τόν καθιστᾷ ὑπάνθρωπο ἤ ἀπάνθρωπο καί τόν ἀποκαθιστᾷ στήν ἐκλεκτή θέση τοῦ χριστοποιουμένου ἀνθρώπου, χάριν τοῦ ὁποίου ἔχυσε τό ἄχραντο αἷμα Του ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Μέ ἄφθονο ἀνθρώπινο αἷμα γράφτηκε ἡ ἱστορία τῶν ἐποχῶν ἐκείνων πού θέλησαν στή θέση τοῦ Θεανθρώπου νά βάλουν τόν αὐτόνομο, αὐτοδύναμο, αὐτοοριζόμενο ἄνθρωπο.
Μοναδικό ἀντιαιρετικό ἀντιπαπικό ἔργο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου
Ὁ ἅγιος Νεκτάριος μᾶς ἄφησε ἕνα μοναδικό ἀντιαιρετικό ἔργο, πού περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή εἶναι λίαν χρήσιμο καί ἄκρως ἀπαραίτητο ἐγχειρίδιο ὀρθοδόξου ποιμαντικῆς καί ἀπολογητικῆς γιά κάθε ὀρθόδοξο πατριάρχη, γιά κάθε ὀρθόδοξο ἐπίσκοπο, γιά κάθε ὀρθόδοξο ἱερέα, γιά κάθε ὀρθόδοξο μοναχό γιά κάθε ὀρθόδοξο πιστό, ἄνδρα καί γυναίκα, μικρό καί μεγάλο. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀπάθεια καί ἡ ἐν Χριστῷ ὁμολογία καθιστοῦν τό ἔργο διαχρονικό καί οἰκουμενικό, ἔργο πίστεως, προσευχῆς καί θερμῆς ἀγάπης πρός τόν ἐν Τριάδι Θεό, τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἔργο μοναδικῆς τιμῆς πρός τήν Κυρία Θεοτόκο, τούς Ἁγίους καί τή Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἔγραψε τό βιβλίο αὐτό σάν νά ἤξερε – καί βεβαιότατα ἤξερε πολύ καλά - ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὅτι μέσα στό ἴδιο τό σπιτικό μας θά ἐγκατασταθεῖ θρασύτατος ὁ ἄμβωνας τῆς Νέας Ἐποχῆς, ἡ τηλεόραση, πού μέ τήν καλά κατευθυνόμενη παναιρετική προπαγάνδα της, θά ἐκθεμελιώνει δόγματα, ἀρχές, ἦθος, γνώση, κρίση, λογική, βούληση, φαντασία, παιδεία, σχέσεις, ἀντιλήψεις, συμπεριφορές καί θά ἀφήνει κούφιο τόν ἄνθρωπο γιά νά ρέπει ἐν συνεχείᾳ στά ναρκωτικά, στήν ἀνηθικότητα, στόν ἐπάρατο σοδομισμό (ὁμοφυλοφιλία), στή διάλυση καί παντελῆ ἐξαχρείωση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.
Προέβλεπε ἀσφαλῶς ὁ ἐν Ἁγίοις θαυματουργός μας Ἅγιος Νεκτάριος μαζί μέ τό θεοφώτιστο π. Ἰουστῖνο Πόποβιτς, ὅτι στίς ἔσχατες ἡμέρες μας «τό βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως» θά ἔρχεται ὕπουλα νά ἐγκαθίσταται «ἑστώς ἐν τόπῳ ἁγίῳ» μέσα στίς οἰκογενειακές μας ἑστίες, μέσα στίς ἐκκλησίες μας, στά μοναστήρια μας, στή θεία λατρεία μας, μέ τή μορφή τῆς «λειτουργικῆς ἀνανέωσης ἤ ἀναγέννησης» μέ τή μορφή τῆς ἀγαπητικῆς διακοινωνίας μέ παπικούς ἀντιπροσώπους καί (φεῦ!) ἀκόμα καί μέ τή δωρεά «ἁγίων λειψάνων», ἐκ μέρους τῶν παπικῶν πρός τήν ἡμετέρα ὀρθόδοξη εὐλάβεια.
Προέβλεπε ὁ Ἅγιος Νεκτάριος τό σημερινό καταιγισμό τῆς Ν. Ἐποχῆς πού ἁπλώνεται διά τοῦ παναιρετικοῦ Παπισμοῦ
Μαζί μέ τό ἀνύστακτο παιδαγωγικό ἐνδιαφέρον Του ὁ Ἅγιος γιά τούς ὑποψηφίους κληρικούς Ριζαρεῖτες, μαζί μέ τό ἐπίμονο προσωπικό καί ἄμεσο στήσιμο τῆς γυναικείας ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Τριάδος Αἰγίνης, μαζί μέ τίς ἀτέλειωτες ἐξομολογήσεις καί ὁμιλίες-κηρύγματα σέ ἀναρίθμητους πιστούς μέσα στήν καρδιά τῆς Ἀθήνας, παράλληλα μέ τίς «παννύχιες στάσεις» πολύωρων ἀτομικῶν προσευχῶν, συνέγραφε καί ὅλο συνέγραφε αὐτό τό ἀντιαιρετικό πόνημα γιά νά μείνει «κτῆμα ἐς ἀεί» καί νά ὁριοθετεῖ ἐμπεριστατωμένα τήν ἐν Χριστῷ ἀλήθεια ἀπό τό χαῶδες ἀντίχριστο παπικό σκότος.
Συμπεράσματα, ἐρωτηματικά
Συμπερασματικά, τό κείμενο «The one True Church» γραμμένο ἀπό τόν ἴδιο τόν Ποντίφηκα ἤ κάποιον ὅμοιό του παπικό, ἐκφράζει τήν ἄγνοια καί ἄπνοια τῆς θείας Χάριτος μέσα σ’ αὐτόν τόν αὐστηρό - ἀθεωμένο, ἀχαρίτωτο κρατικό μηχανισμό τοῦ Βατικανοῦ. Χωρίς περιθώρια, ἔστω καί περιθώρια γήινου οὑμανιστικοῦ συναισθηματισμοῦ, χωρίς ἔστω μιά κοσμική γλυκειά φιλοφροσύνη πού μπορεῖ κάποιους, ἀφελεῖς ἔστω, νά συγκινήσει. Διατυπώνονται ξερά, λιτά, στεῖρα, ἄκαμπτα λόγια, πού στηρίζουν τίς ἀγεφύρωτες ἀποστάσεις καί ἐνέχουν ἐλπίδες, ἤ μᾶλλον βεβαιότητα, ὑποταγῆς τῶν «ἐλλειμματικῶν» ὀρθοδόξων στή μοναρχική παπική κυριαρχία. Αὐτός εἶναι ὁ παπισμός, δικτυωμένος μέ τίς τακτικές καί τίς σκοπιμότητες τοῦ κρατισμοῦ καί τοῦ ἀτομικιστικοῦ ὠφελιμιστικοῦ ἐνδοκοσμικοῦ συμφέροντος.
Μετά ἀπό ὅλες τίς ἐκ μέρους τῶν Ὀρθοδόξων ἀντιπροσώπων ὑποχωρήσεις στίς παπικές ἀξιώσεις, ὑπάρχουν περιθώρια καί ἄλλων ὑποχωρήσεων; Ἐάν οἱ ταγοί τῆς Ἐκκλησίας μας βλέπουν περιθώρια, βάσει ποιᾶς λογικῆς πιστεύουν ὅτι ὑπάρχουν; Ἀσφαλῶς καί δέν ὑπάρχουν βάσει τῆς ὁμολογίας καί τοῦ ἐπακολουθοῦντος μαρτυρίου τῶν ἑκατομμυρίων Ἁγίων Μαρτύρων, πνευματικῶν τέκνων τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων Διαδόχων τους μέχρι σήμερα. Ὑπάρχουν πάντοτε βέβαια ἐλαστικότατα περιθώρια ὑποχωρήσεων κατασκευαζόμενα ἀπό τό διευθυντήριο τῆς Νέας Ἐποχῆς, ἡ ὁποία πασχίζει νά ἀναμείξει τή λάμπουσα Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μέ τόν παπισμό, τόν προτεσταντισμό, τόν ἰουδαϊσμό καί τό μουσουλμανισμό κάτω ἀπό τήν ὑπέρτατη θρησκευτική ἀρχή, τήν ἐξουσία τοῦ πάπα.
Τό ἐρώτημα καί ἡ εὔλογη ἀπορία μας εἶναι: Οἱ ἐκπρόσωποι ὀρθόδοξοι σύνεδροι πού θά λάβουν μέρος στήν ἐπίσημη ἔναρξη τοῦ διαλόγου τῶν «ἀληθινῶν» παπικῶν καί τῶν «ἐλλειμματικῶν» ὀρθοδόξων θά πᾶνε μόνο γιά ταξιδάκι ἀναψυχῆς στή Ραβέννα; Θά πᾶνε νά ἀπολαύσουν τά νόστιμα φαγητά, τά πολυτελέστατα ξενοδοχεῖα, τίς πανέμορφες ἐκδρομές στά ὄντως ἀξιοθέατα τῆς Ἰταλίας; Θά πᾶνε ἴσως γιά νά αὐξήσουν τίς παπικές γνωριμίες τους πρός ἴδιον ὄφελος; Ἤ θά πᾶνε γιά νά μᾶς χώσουν πιό βαθειά στό ποντιφικό ἐνδοκοσμικό σκοτασμό καί στά σινικά τείχη τοῦ βατικάνειου παγκοσμιοποιητικοῦ ἀποκλεισμοῦ τῆς ἀκτίστου Τριαδικῆς Χάριτος, πού μόνο ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἀενάως βρύει;
Συνυπογράφουν:
Πρωτ. Ἀθανάσιος Μηνάς τέως ἐφ. Ἱ.Ν.Ἁγ. Ἐλευθερίου Ἄρεως.
Πρωτ. Ἰωάννης Φωτόπουλος ἐφ. Ἱ.Ν.Ἁγ. Παρασκευῆς Ἀττικῆς
Πρωτ. Ἀναστάσιος Τραϊφόρος ἐφ. Ἱ.Ν.Ἁγ. Ἀθανασίου Μαρκοπούλου Ὠρωποῦ.
Πρωτ. Ἀντώνιος Μπουσδέκης ἐφ. Ἱ.Ν.Ἁγ. Νικολάου Νικαίας.
Πρεσβ. Νικόλαος Πουρσανίδης ἐφ. Ἱ.Ν.Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Ἀχαρνῶν.
Πρεσβ. Εὐστάθιος Ἀθανασόπουλος ἐφ. Ἁγ. Ἄννης Κηφησιᾶς.
Πρεσβ. Βασίλειος Κοκολάκης ἐφ. Ἱ.Ν. Ὑψώσεως Τιμίου Σταυροῦ Χολαργοῦ.
Πρεσβ. Πέτρος Πανταζῆς ἐφ. Ἱ.Ν.Μεταμορφώσεως Χολαργοῦ.
Πρεσβ. Γεώργιος Διαμαντόπουλος ἐφ. Ἱ.Ν.Ἁγ. Ἀνδρέου Λαυρίου
Πρεσβ. Βασίλειος Μουζέλης ἐφ. Ἱ. Παρεκκλησίου Γενικοῦ Κρατικοῦ Νοσοκομείου Χαλκίδος
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλιά σας είναι ευπρόσδεκτα όταν διατυπώνονται με ευπρέπεια και ευγένεια.